Sen bosques non hai vida

A idílica imaxe da Galicia verde é en realidade un monocultivo con­tinuo onde a biodiversidade non ten cabida. Pese a que a superficie forestal representa o 70% do país, do bosque atlántico galego apenas queda o 1% do total -localizado en fragas moi fragmentadas e nas ri­beiras dos ríos-, mentres especies foráneas campan ás súas anchas por mor dunha expansión sen freo nin ordenamento. A metade da su­perficie de eucaliptal presente no Estado localízase en Galicia, onde ocupa máis de 400.000 hectáreas, mentres que o monte público -que a lei asigna un obxectivo de conser­vación- apenas representa un 2%. Proliferación incontrolada de exó­ticas invasoras, incendios forestais, curtas incontroladas, pragas e ur­banismo desmedido contribúen, ademais de a destruír un dos sím­bolos da nosa identidade, a acabar cun patrimonio natural autóctono e as especies asociadas ó seu hábitat.

Fragas do Eume. Foto: Kiko Delgado

Ante esta situación e con motivo do Día Mundial da Biodiversidade, que se celebra o domingo baixo o lema Biodiversidade Forestal, o tesouro vivinte da Terra, ecoloxistas e ex­pertos lanzan un chamamento pa­ra recuperar e preservar estes fráxi­les reductos de vida. “Unha planta­ción de piñeiros ou eucaliptos non é un bosque, só un conxunto de ár­bores. Un bosque é un ecosistema complexo e imprescindible para a vida, ó constituír o hábitat de dous terzos das especies do planeta”, ex­plica Adolfo Cordero, profesor da Escola Universitaria de Enxeñería Técnica Forestal da Universidade de Vigo. Ademais, regulan a auga, conservan o solo e a atmosfera e ab­sorben o dióxido de carbono cau­sante do efecto invernadoiro. A pe­sar da súa importancia, ó redor de 14 millóns de bosque desaparecen ó ano en Europa, segundo os datos achegados onte pola Fundación Fé­lix Rodríguez de la Fuente.

A culpable da regresión: a xestión das administracións
As administracións son apuntadas como principais culpables desta si­tuación. “Lexislatura tras lexislatu­ra, vense primando o sector produti­vo sobre o resto”, denuncia Alexan­dre Cendón, integrante da Federa­ción Ecoloxista Galega (FEG), que non dubida en reclamar unha políti­ca forestal que prime a función eco­lóxica do monte, evitando a plan­tación de monocultivos, rendibles económicamente pero altamente prexudiciais para o medio. A idea é compartida por Cordero: “En Ga­licia favorécese a produción de ma­deira, que supón un beneficio a cur­to prazo. Algo lóxico dende o pun­to de vista empresarial pero non da Administración, que debería pensar máis no futuro”, afirma o profesor, quen achega outro dato: a Adminis­tración está gastando máis cartos en apagar lumes do que obtén coa actividade do sector forestal, que re­presenta o 3’5% do noso PIB.

A esta denuncia tamén se sumou onte Adega, que suspendeu á Xun­ta en materia de xestión. Unha das Redes Natura máis baixas do Esta­do -co 12% do territorio protexido fronte ó 24% do Estado- e uns ins­trumentos de xestión sen desenvol­ver, Adega non dubida en acusar á Administración de “desleixo e inac­ción” á hora de protexer a biodiver­sidade. Unha actitude pasiva á que se engade á posta en marcha do que Fins Eirexas, secretario executivo de Adega, deu en chamar a “maqui­naria de desfeita do territorio”. Plan Eólico, modificación da lei urbanís­tica, recortes no monte en manco­mún, presión sobre os humidais ou o “novo asalto urbanístico ó litoral” son algunhas das compoñentes si­naladas.

Custodia forestal: 2€ para conservar un metro de fraga

A falta de concienciación por parte das Administracións de­be ser suplida pola acción da cidadanía. Este é o chamamen­to que fai a asociación ecoloxis­ta Adega para conseguir que as fragas, os soutos e os bosques de ribeira non sexan cousa do pasa­do. ¿Como? A través da adquisi­ción de terras en regresión nas que realizar un aproveitamento sostible que permita conservar valiosos hábitats naturais. Así, baixo o lema Eu axudo a conser­vas as fragas galegas, Adega ini­cia unha colecta entre a socie­dade galega a un prezo simbó­lico: dous euros por cada metro cadrado de terra. “Pagaremos o dobre do que pagou Pescanova á hora de adquirir terreos pro­texidos en Touriñán para levar a cabo a súa macropiscifactoría”, esgrimiu Fins Eirexas. A campa­ña foi presentada onte en San­tiago por parte de Pepe Salva­dores, vogal de biodiversidade de Adega, quen incidiu en que o obxectivo é converter estes te­rreos nun ben público. As pri­meiras accións levaranse a cabo no concello da Agolada, onde Adega conta con 9.000 metros cadrados de terra, pero estende­rase a todas aquelas zonas con hábitats en perigo e que haxa posibilidade de compra.
Con esta iniciativa, Adega pretende introducir a figura da custodia no eido forestal, tras facelo nos ecosistemas fluviais -a través do seu exitoso Proxec­to Ríos e a recente posta en mar­cha da rede de custodia fluvial Lérez, Ulla e Umia- e no litoral -como o Proxecto Corna en Co­rrubedo-. Así o recordou onte a presidenta de Adega, Virxina Ro­dríguez, quen apunta que hoxe, como antesala do Día da Biodi­verdade, Adega celebra hoxe na Eira da Xoana, en Ramil-Agola­da, o acto simbólico de adopción dun tramo do río Ulla.